İran‘da 14. Dönem Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 2. çeşide kaldı. Reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz’da yapılacak ikinci cins seçimlerde tekrar yarışacak. Pezeşkiyan ipi göğüslerse İran‘ın birinci Türk cumhurbaşkanı olacak. İşte herkesin merak ettiği “Mesut Pezeşkiyan kimdir?” sorusunun cevabı…
Reformist kanadın önde gelen isimlerinden Tebriz Milletvekili Mesut Pezeşkiyan, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin hayatını kaybetmesi üzerine seçim için adaylığını açıklayan birinci isim oldu. 69 yaşındaki Pezeşkiyan adaylık müracaatında bulunma gayesini, ” İran‘la ilgili ulusal ve milletlerarası seviyede halkın sandıklara küstüğü tarafında bir izlenim var. Benim seçimlere katılma niyetim halkın sandıklara iştirakini artırmak” diyerek tabir etti.
2021’DE REİSİ’YE KARŞI ADAY OLMA TALEBİ VETO EDİLMİŞTİ
Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde sağlık bakanı olarak görev yapan Pezeşkiyan’ın, 2021’deki cumhurbaşkanı seçiminde İbrahim Reisi’ye karşı aday olma talebi Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafından veto edilmişti.
Pezeşkiyan başşehir Tahran’da oyunu kullandı
HATEMİ DEVRİNDE SIHHAT BAKANIYDI
Konsey, Reisi’nin vefatının akabinde kabinesinden hiçbir bakanın Cumhurbaşkanlığı adaylığına müsaade vermezken meşruiyet tartışmalarına son vermek ismine Reformist Cephe’yi Mesut Pezeşkiyan’da birleştirdi ve muhafazakar tabanı 2 değerli güç istikrarı olan Said Celili ve Kalibaf ortasında bir seçim yapmaya zorladı. Türkü kökenli Pezeşkiyan, reformist önder Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanlığı görevinde bulunan ve telaffuzları ile ülkenin farklı bölümlerinden oy alma potansiyeline sahip bir isim.
SEÇİM MÜZİĞİNDE “MAHSA AMİNİ” MESAJI
Adaylığı sonrası Reformist Cephe’den istediği dayanağı bulan Pezeşkiyan, seçim kampanyasında bir cins ikili istikrar kurmaya çalıştı. Mecburî başörtüsünü desteklemeyen Pezeşkiyan, seçim müziği olarak Mahsa Amini protestolarının lisanlardan düşmeyen müziği Baraye’yi kullandı. Pezeşkiyan birinci açıklamalarında siyasetlerini Reisi’nin yolunda ve Hamaney’in belirlediği çizgide devam ettireceğini söyledi.
“EVDE ÇOCUKLARIMLA FARSÇA DEĞİL, TÜRKÇE KONUŞUYORUM”
İran‘ın Batı Azerbaycan eyaletindeki Mahabad’da doğan kalp cerrahisi uzmanı Pezeşkiyan, ipi göğüslemesi halinde İran‘ın birinci Türk cumhurbaşkanı olacak. Türk olduğunu her fırsatta lisana getiren Pezeşkiyan adaylık sürecinde İran medyasına verdiği bir röportajda şu tabirleri kullandı: “Ben Türküm. Annem de babam da Türk. Türklüğümle gurur duyuyorum. Konutta çocuklarımla Farsça değil, Türkçe konuşuyorum.”
“ETNİK VE MEZHEBİ AYRIMCILIĞA” KARŞI ÇABA VAADİ
İran’daki bölgeler, etnik kökenler ve mezheplerin meseleleriyle ilgili de açıklama yapan Mesut Pezeşkiyan “etnik ve mezhebi ayrımcılığa” karşı çaba vaadinde bulundu. Türkmen, Kürt, Beluç kökenli vatandaşların bir kısmının hak ettikleri statüden “ayrımcılık” nedeniyle mahrum bırakıldığını tabir eden Pezeşkiyan, Cumhurbaşkanı olması halinde bu husustaki tarihi ve kronik eksiklik ve yoksunlukların telafisi için “pozitif ayrımcılık” yaklaşımını benimseyeceğini belirtti.
ÜLKE TARİHİNDEKİ EN DÜŞÜK İŞTİRAKLİ SEÇİM
Öte yandan; İran’daki seçim ülke tarihindeki en düşük iştirakli seçim oldu. Ülke genelinde yaklaşık 62 milyon seçmen için 59 bin merkezde sandıklar kuruldu. Toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanılırken, iştirak yüzde 40 civarında gerçekleşti.
Pezeşkiyan 10 milyon 415 bin 191 oy aldı ve oy oranı yüzde 42,5 oldu. Oyların 9 milyon 473 bin 298’ini alan Celili ise seçimin birinci çeşidini ikinci sırada tamamlarken, oy oranı ise yüzde 38,6’da kaldı. Buna nazaran, reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz’da yapılacak ikinci tıp seçimlerde yine yarışacak.
Diğer iki adaydan Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 13,8 ile üçüncü, Mustafa Purmuhammedi ise yüzde 0.8 ile dördüncü sırada yer aldı.
