DİYARBAKIR ile Bismil ilçesi ortasındaki vadi boyunca yüksek tansiyon sınırları üzerindeki leylek yuvalarını 23 yıldır inceleyen Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısım Lideri ve Kuş Bilimci Prof. Dr. Ahmet Kılıç, global ısınmanın bölgede birçok canlının yanı sıra leylek popülasyonunu da olumsuz etkilediğini söyledi. Kılıç, “Önceki yıllarda 5 yavrulu, 4 yavrulu yuvaları daha fazla görüyorduk. Bu sene maalesef sırf 1 tane 5 yavrulu yuva gördük. Az sayıda 4 yavrulu yuva var. 3 yavrulu yuva var. 2 ve 1 yavrulu yuvalar var. Bu düşüşün nedenini etrafta, ırmakta, tarlalarda yiyecek azlığına bağlıyoruz. Yani global ısınma, etraf kirliliği, leyleklerin de hayatını, popülasyonunu önemli biçimde etkiliyor” dedi.
Diyarbakır ile Bismil ilçesi ortasındaki Dicle Irmağı’nın geçtiği vadi boyunca yüksek tansiyon çizgileri üzerinde yuvalanan leylekleri 2001 yılından bu yana inceleyen Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısım Lideri ve Kuş Bilimci Prof. Dr. Ahmet Kılıç, sıcaklar ve global ısınmanın birçok canlının yanı sıra leylek popülasyonunu da olumsuz etkilediğini söyledi. Bölgedeki leylek popülasyonunun Türkiye’deki sayılı kolonilerinden biri olarak kabul edilebileceğini söz eden Prof. Dr. Kılıç, “Bölgemizde bulunan Bismil leylek kolonisi, Türkiye’de ve dünyada sayılı kolonilerden biri olarak kabul edilebilir. 23 yıldan beri bunları takip ediyoruz. Bölgedeki ekolojik şartların değişimini, leyleklerin üreme başarısıyla ilintiledik. Daha doğrusu ortalarında direkt korelasyon var. Bölgede yiyecek bulabilen leylekler daha fazla yavru yetiştiriyordu. İklim şartlarından etkileniyordu. Bu sene de ona benzeri sonuçlara ulaştık” diye konuştu.
‘YİYECEK BOL OLURSA, LEYLEKLER 5 YAVRU YETİŞTİREBİLİYOR’
Bölgedeki yiyecek azlığı nedeniyle yuvalardaki yavru leyleklerin sayısında azalma olduğunu belirten Prof. Dr. Kılıç, “Takip ettiğimiz yer Diyarbakır Bismil ilçesine yakın olan 20 kilometrelik bir alandaki leylek yuvaları. 55 faal yuvamız var. Bundan 35 tane yuvada da yavru yetiştirildi. ve toplam yavru sayısı 105’e ulaştı. ve leyleklerimiz şu an yavrularını büyüttüler. Leyleklerin bir kısmı yuvadan ayrılmaya başladı. ve üreme muvaffakiyetini kıymetlendirecek olursak, bu 35 yuvayı değerlendirirsek ve 105 yavruyu dağıtım yaptığımızda da yuva başına ortalama 3 tane yavru düşüyor. Bu büyük bir bedeldir. Yalnız ayrıntısına baktığımız vakit evvelki yıllarda 5 yavrulu, 4 yavrulu yuvaları daha fazla görüyorduk. Bu sene maalesef sırf 1 tane 5 yavrulu yuva gördük. Az sayıda 4 yavrulu yuva var. 3 yavrulu yuva var. 2 ve 1 yavrulu yuvalar var. Bu düşüşün nedenini etrafta, ırmakta, tarlalarda yiyecek azlığına bağlıyoruz. Şayet yiyecek bol olursa leylekler 5 yavrunun beşini de besleyip büyütme ve uçurma imkanına sahip. Maalesef ortalama 3 sayısı, etrafta yiyecek olmamanın bir göstergesi olarak tarafımızdan bedellendirilmektedir. Yani global ısınma, etraf kirliliği, leyleklerin de hayatını, popülasyonunu önemli biçimde etkiliyor” sözlerini kullandı.
‘BİYOÇEŞİTLİLİĞİN OLMADIĞI YERDE ZİRAÎ ÜRETİMDE ÖNEMLİ PROBLEMLERLE KARŞILAŞIRIZ’
Diğer canlı tiplerinin sayılarında da azalma olduğunu belirten Prof. Dr. Kılıç, şöyle konuştu:
“Leylekler bizim için sembol cinsler. Bu bölgede yaşayan onlarca su kuşu var, onlarca tarla kuşları var, ötücü kuşlar var. Bunlarda da benzeri sonuçlar var. Yani alanda yiyecekten yana önemli meşakkat var. Etraf değişikliği var. Global ısınmadan kaynaklanan sıkıntılar var. Biz bunları takip ederek neye dikkat etmemiz gerektiğini öğreniyoruz. Global ısınma etrafımızı değiştiriyor. Yağışı azaltıyor, bitkisel üretim az. Buna bağlı olarak avlanabilen tiplerden balıklarda, kurbağalarda, çekirgelerde, salyangozlarda azalma var. Bizim etraf şartlarını etkileyen bu ögeleri düzeltmemiz lazım. Yani kirliliği azaltmamız lazım. Su çekme olayını azaltmamız lazım. Aksi takdirde öteki tiplerde de önemli bir azalma meydana gelecektir. O yüzden toplumun tüm kısımlarına misyon düşüyor. Bizim bu mevzuda hassasiyet gösterip etrafımızın özelliğini müdafaa mecburiyetimiz var. Aksi takdirde biz bu cinsleri kaybedeceğiz. Biyoçeşitliliğin olmadığı yerde de maalesef ziraî üretimde önemli problemlerle karşılaşırız. Mesela böcekler, haşere dediğimiz çeşitli canlılarda artış olur. Bu daha büyük meselelere yol açacaktır.”
