Narsist kişilik bozukluğu (NKB), bireyin kendini çok değerli görmesi, daima hayranlık ve ilgi beklemesi, empati yoksunluğu ve diğerlerinin hislerini anlamada zorluk çekmesi ile karakterizedir. Bu özellikler, evlilik sonrası aile dinamiklerinde karmaşık ve zorlayıcı durumlar yaratabilir. Narsist bir bireyin anne ve babasıyla olan bağını koparamaması, evliliğin ve aile hayatının üzerinde önemli tesirlere sahip olabilir.
Narsist kişiliğe sahip bir bireyin anne ve babasıyla olan bağı, sık sık “görünmez bir kordon” olarak tanımlanır.
Bu kordon, bireyin evlilik sonrası yeni kurduğu aileden fazla, kendi ailesine bağlı kalmasına neden olur. Bu durumu daha yeterli anlatmak için şu metaforu kullanabiliriz: Bir gemi, limana demirlemiş durumda ve hareket etmek istiyor, lakin görünmez bir halat onu limana bağlı tutuyor. Gemi ne kadar güçlü olursa olsun, bu halat kopmadığı sürece özgürce hareket edemez.
Bir denizci düşünelim, güçlü ve sağlam bir gemisi var. Bu gemi, denizlerin dalgalı ve kuvvetli sularında yol almak üzere tasarlanmış. Lakin gemi, limana bağlı görünmez bir halatla sabitlenmiş durumda. Denizci, gemiyi açık denizlere çıkarmak istiyor, macera dolu bir seyahate çıkma hayali kuruyor. Fakat, görünmez halat gemiyi limanda tutuyor ve denizci, gemiyi bir türlü hareket ettiremiyor. Bu halat, denizcinin özgürlüğünü kısıtlıyor, geminin potansiyelini gerçekleştirmesine pürüz oluyor.
Narsist birey de tıpkı bu denizci üzere, evlilikle birlikte yeni bir hayat kurmak, eşine ve ailesine odaklanmak istiyor. Fakat anne ve babasıyla olan güçlü bağı, bireyin bu yeni hayata tam manasıyla adapte olmasına pürüz oluyor. Görünmez kordon, bireyin ebeveynlerinden bağımsız hareket etmesini zorlaştırıyor.
Gemi ve liman ortasındaki bağ
Gemi ve liman ortasındaki bu görünmez halat, denizcinin her hareketini denetim eder. Denizci, her ne kadar gemisini denizlere açmak istese de, halat onu daima olarak limana geri çeker. Liman, denizcinin bildiği, alıştığı ve kendini inançta hissettiği bir yerdir. Lakin denizci, limanın dışındaki dünyayı keşfetmek, yeni tecrübeler yaşamak ister. Bu keşif isteği, denizcinin gemiyi limandan çıkarma eforunu tetikler. Fakat görünmez halat, denizcinin her seferinde geri dönmesine neden olur.
Bu durum, narsist bireyin anne ve babasıyla olan alakasında de emsal biçimde işler. Birey, kendi ailesiyle (eşi ve çocuklarıyla) yeni bir hayat kurmak, onlarla birlikte yeni tecrübeler yaşamak ister. Lakin anne ve babasıyla olan güçlü bağı, bireyin bu yeni hayata tam manasıyla adapte olmasını mahzurlar. Görünmez kordon, bireyin her adımında onu geri çeker, kendi ailesi yerine ebeveynlerine odaklanmasına neden olur.
Eş ve aile üzerindeki etkiler
1. Eş kendisini kıymetsiz hisseder;
Bu görünmez halat, geminin hareketini kısıtladığı üzere, narsist bireyin evlilik ve aile hayatını da kısıtlar. Eşi, denizcinin gemisini hareket ettirme uğraşlarına şahit olur ve her seferinde başarısızlığa uğradığını görür. Bu durum, eşin kendini kıymetsiz ve dışlanmış hissetmesine neden olur.
“Ahmet, evlendikten sonra da ailesiyle olan bağını koparamadığı için daima annesinin onayını arıyordu. Bu durum, eşinin kendini kıymetsiz hissetmesine neden oluyordu.”
Ahmet’in durumu, gemisini limandan çıkaramayan denizciye emsal. Ahmet, eşine olan sevgisi ve bağlılığı ile yeni bir hayat kurmak ister. Lakin annesiyle olan bağı, onu daima olarak geri çeker. Ahmet, her adımında annesinin onayını arar, bu da eşinin kendini bedelsiz ve dışlanmış hissetmesine neden olur. Eşi, Ahmet’in annesiyle olan bu güçlü bağını kırmaya çalışsa da, görünmez halat Ahmet’i daima geri çeker.
2.Aşırı bağımlılık
Bir gemi, limana sıkı sıkıya bağlı olduğu sürece özgürlüğünü kaybeder. Gemi, her ne kadar açık denizlere açılmak ve yeni yerler keşfetmek istese de, limana olan bağımlılığı onu geri çeker. Narsist bireyin anne ve babasına çok derecede bağımlı olması, onun evlilik hayatında eşinin hislerini ve muhtaçlıklarını göz gerisi etmesine neden olabilir.
Örnek: Ahmet, annesi ve babası ne isterse onun peşinden masraf ve eşinin isteklerini geri plana atar. Bu durumda, eşi kendini kıymetsiz ve ihmal edilmiş hisseder.
3.Sınır Sorunları
Görünmez halat, geminin hareket alanını kısıtlar ve limanın sonları içerisinde kalmasına neden olur. Narsist birey de, anne ve babasıyla olan sonları net bir biçimde belirlemekte zorlanır. Narsist eşinin hayatına çok müdahalede bulunur ve eşinin mahremiyetine hürmet duymaz. Narsist kendi eşiyle bağlantı kuracağı sırada, annesinin sonlarını da önemser ve daima annesinden fikir alır.
Ahmet, annesiyle olan bağını koparamadığı için her değerli kararda annesinin fikrini alır. Bu durum, Ahmet’in eşinin kendi kararlarını almasına mani olur ve meskende daima bir müdahale ortamı yaratır. Örneğin, Ahmet ve eşi yeni bir mesken almak istediklerinde, Ahmet daima olarak annesinin onayını arar. Annesinin her dediğini dikkate alır ve eşinin fikirlerini göz arkası eder. Ahmet, konut alacağı sırada daima annesinin fikrini sorar ve annesinin beğenmesine çok dikkat eder. Her şey annesinin istediği üzere olması için büyük bir uğraş gösterir. Bu durumda, Ahmet’in eşi kendini dışlanmış ve bedelsiz hisseder.
Ahmet’in durumu evliliğinde de misal formda işler. Eşi, kendi kararlarını alamaz ve daima olarak Ahmet’in annesiyle olan bağının tesiri altında kalır. Ahmet’in daima annesinin fikrini araması ve eşinin görüşlerini önemsememesi, konutta bir güç gayretine yol açar ve eşinin kendini baskı altında hissetmesine neden olur. Ahmet kendi aile hudutlarını sağlıklı biçimde oluşturamadığı için daima çatışma yaşamaya devam eder.
4.Rekabet ve Kıskançlık
Narsist bireyin annesi ve eşi birbirleri içerisinde rekabet ve kıskançlık içerisine girer. Örneğin, Ahmet, işten konuta geldiğinde annesi çabucak onu arar. Ahmet’in annesi, oğlunun tüm gün ne yaptığını merak eder ve onunla saatlerce konuşur. Ahmet’in eşi ise bu durumdan rahatsız olur. Ahmet, annesiyle bu kadar uzun müddet konuştuğu için eşine gereğince vakit ayıramaz. Ahmet’in eşi bu durumu lisana getirdiğinde, Ahmet kendini savunur ve ‘Annemi ihmal edemem.’ der. Ahmet bir de eşiyle yaşadığı durumu annesine anlatarak gelin ve kaynana ortasındaki çatışmayı daha da körükler.
Ahmet’in annesi, Ahmet’in eşiyle geçirdiği vakitleri kıskanır. Örneğin, Ahmet ve eşi bir tatile gitmeye karar verdiklerinde, annesi de tıpkı tatile gitmek ister. Şayet Ahmet, eşine bir ikram alırsa, annesi tıpkı hediyeyi kendisi için de bekler. Ahmet’in annesi, oğlunun eşiyle daha fazla vakit geçirmesini kıskanır ve daima olarak Ahmet’i arar ya da konutuna davet eder. Böylelikle, Ahmet ve eşinin toplumsallaşmasını de pürüzler. Birlikte vakit geçiremedikleri için birbirlerini ihmal etmiş olurlar. Ahmet’in eşi ise daima yalnız kalmaktan ve sosyalleşememekten ötürü eşine şikayet etse de narsist empati kuramadığı için eşinin his ve fikirlerini çokta önemsemeyip annesiyle olan bağımlılığını sürdürmeye devam eder.
Sarkaç etkisi
Ahmet’in durumu, bir sarkaç üzeredir. Ahmet, annesi ve eşi ortasında gidip gelir. Annesi ve eşinin her biri Ahmet’i kendi tarafına çekmeye çalışırken, Ahmet ortada sıkışıp kalır ve daima iki taraf ortasında savrulur. Bu sarkaç tesiri, aile içindeki çatışmaları ve rekabeti artırır.
Ahmet, bir gün işten konuta geldiğinde annesi onu arar ve sonraki gün birlikte alışverişe gitmek istediğini söyler. Ahmet, bu teklifi kabul eder. Lakin, eşi daha evvel Ahmet’le birlikte bir plan yapmıştır. Ahmet, annesinin teklifini geri çeviremez ve eşiyle olan planını iptal eder. Bu durum, Ahmet’in eşinin hayal kırıklığına uğramasına ve kendini bedelsiz hissetmesine neden olur. Ahmet, bu durumu annesine anlattığında, annesi, ‘Oğlum, seninle daha fazla vakit geçirmeyi hak ediyorum.’ diyerek gelin ve kaynana ortasındaki çatışmayı daha da derinleştirir.
Narsist kişiliğe sahip bir bireyin anne ve babasıyla olan bağı, evlilik sonrası aile dinamiklerinde önemli sıkıntılara yol açabilir. Çok bağımlılık, hudut meseleleri, rekabet ve kıskançlık, manipülasyon ve denetim üzere bahisler, bireyin evlilik hayatında özgürce hareket edememesine ve eşine ve ailesine gereken kıymeti verememesine neden olur. Görünmez kordon metaforu, bu durumların evlilik üzerindeki tesirlerini anlamak ve tahlil yolları bulmak için tesirli bir araçtır. Bu problemlerle başa çıkmak için profesyonel yardım almak, açık bağlantı kurmak ve hudutlar belirlemek kıymetlidir.
Youtube
X
Tiktok
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
