Avrupa Birliği’nin (AB) Copernicus uydu izleme sistemiyle yapılan ölçümlere nazaran, tüm dünyada mart, nisan ve mayıs aylarının en sıcak aylar olmasıyla birlikte, 2024 ilkbaharı tarihe “tüm vakitlerin en sıcak ilkbaharı” olarak geçti.
Türkiye’de de sıcak geçen kış ve ilkbaharın akabinde haziran ayında birçok kentte hava sıcaklığı 40 dereceyi aştı, birtakım kentlerde rekor sıcaklık bedelleri kaydedildi.
Yüksek sıcaklık yangın riskini de artırdı. Orman altı bitki örtüsünün daha erken kuruması alevlerin daha tesirli olmasına neden oldu. Orman yangını döneminin başladığı 1 Haziran’dan bu yana birçok kentte çok sayıda yangın çıktı.
Orman Genel Müdürlüğünden alınan datalarına nazaran, Türkiye’de geçen yıl 1-21 Haziran devrinde 84 orman yangını çıkarken, bu yılın tıpkı devrinde yaklaşık 5 kat artışla 399 yangın kayıtlara geçti. Geçen yıl bu devirde yangınlardan 41 hektar, bu yıl ise 2 bin 548 hektar ormanlık alan ziyan gördü.
1-21 Haziran periyodunda geçen yıl orman dışı 155 yerde yangın çıktı, bu yıl ise 551 orman dışı noktada yangın yaşandı.
“Haziranda temmuz ve ağustos sıcaklığı yaşandı”
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, Türkiye’de bilhassa Çanakkale’den başlayarak Adana yöresine kadar uzanan, yangın tehlikesinin ve sıklığının yüksek olduğu bir yangın coğrafyası bulunduğunu söyledi.
Yangınların olağanda yılın en sıcak olduğu 10 Temmuz – 20 Ağustos ortasında sıklaştığını anlatan Türkeş, son periyotlarda sıcak hava dalgasının mayıs ve eylülü de içine alacak biçimde genişlediğini belirtti.
Prof. Dr. Türkeş, haziranda temmuz ve ağustos sıcaklıklarının yaşandığını lisana getirerek, “Bunlar insan kaynaklı iklim değişikliğinin, global ısınmanın giderek hızlandığını ve daha fazla tesirli olduğunu bize gösteriyor.” dedi.
“Yakıt deposu haline geliyor”
Sıcaklığın orman yangınları açısından olumsuzluk oluşturduğuna dikkati çeken Türkeş, şunları kaydetti:
Giderek daha sıcak bir dünya, yağış rejiminin değişmesi, birebir biçimde giderek daha sıcak bir Türkiye, yazı kurak ve çok sıcak Akdeniz ikliminin hâkim olduğu coğrafyanın genişleme eğilimi içinde olması, hava sıcaklıklarının giderek daha yüksek olması, ardışık sıcak hava dalgalarının sıklığının, müddetinin, şiddetinin artması yaz kuraklığıyla da birleştiği vakit bütün bitki örtüsü, ormanlar, makiler, tarım alanları, meralar patlamaya hazır, büyük yangınlara elverişli yakıt deposu haline geliyor. Bugünlerde bu etkiyi haziranda görmeye başladık. Türkiye’de, yüksek yangın tehlikesini yaratan hava şartları iklim değişikliğiyle birleştiğinde orman yangınları daha sık, daha büyük olma eğilimi içine giriyor.
Prof. Dr. Türkeş, orman yangınlarına karşı klasik kriz tabanlı yangın idaresinden risk tabanlı proaktif ve bütüncül yangın idaresi döngüsüne geçilmesinin kıymetine işaret etti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
