Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü, 2024 Dijital Haber Raporu’nu yayınladı. 6 kıtada 47 ülkede 94 bin 943 yetişkinle yapılan görüşmeler sonucu bu yıl 13’üncüsü hazırlanan rapor, dünyada medyanın genel görüntüsüyle ilgili kıymetli bilgiler ortaya çıkardı.
HABERLERİN SIKICI OLUŞU İLGİSİZLERİN SAYISINI ARTIRIYOR
Rapora nazaran dünya genelinde haberlerin depresif, acımasız ve sıkıcı bulunması nedeniyle haber okumayan, dinlemeyen ve izlemeyenlerin sayısında artış yaşanıyor.
Dünyada her 10 şahıstan 4’ü bazen ya da sıkça, haberlerden uzak durduklarını söyledi. Yüzde 39 olarak ölçülen bu oran,2017 yılında yüzde 29 olarak ölçülmüştü.
BASIN İÇİN KOŞULLAR HER GEÇEN GÜN ZORLAŞIYOR
Raporda ülkelerin birçoklarında haber medyasının artan dezenformasyon, düşük itimat, siyasetçilerin atakları ve bilinmeyen bir iş ortamı nedeniyle giderek daha fazla zorlandığı tespit edildi.
Artan maliyetler, düşen reklam gelirleri ve toplumsal medya trafiğindeki keskin düşüşler nedeniyle işten çıkarmalar, kapatmalar ve öbür kesintilerin basını her geçen gün daha sıkıntı bir duruma düşürdüğüne işaret edildi.
MEDYAYA BASKI ARTIYOR
Dünyanın çeşitli yerlerinde ekonomik zorlukların, haber medyasının güçlü iş adamlarından ve hükümetlerden gelen baskılara direnmesini daha da sıkıntı bir hale geldiği raporda belirtilirken toplumsal medyanın, haber alma öne çıktığı görüldü.
SOSYAL MEDYANIN HABERCİLİKTEKİ ETKİSİ
Araştırmaya nazaran toplumsal medya, arama motorları ve görüntü platformları dahil büyük teknoloji şirketlerinin gücü ve değişen stratejileri, haber ve politik içerikleri geri plana attı.
Raporda haberden kaçma oranındaki artış dikkat çekerken medyadaki haber yoğunluğu nedeniyle kendilerini “aşırı yük altında” hissedenlerin oranı 2019’dan bu yana 11 puan artış gösterdi.
X, TİKTOK’UN GERİSİNE DÜŞTÜ
Özellikle Avrupa ve ABD dışında, Facebook’un haber maksatlı kullanımının azaldığı, özel iletileşme uygulamaları ve görüntü ağlarına olan bağımlılığın arttığını belirten rapora nazaran, YouTube global ölçekte yüzde 31 oranında, WhatsApp yaklaşık yüzde 21 oranında, TikTok yüzde 13 oranında, eski ismi Twitter olan X yüzde 10 oranında haber alma kaynağı olarak gösterildi. Haberlerin alımı ise daha çok görüntü biçiminde oluyor.
TÜRKİYE’DE TOPLUMSAL MEDYADAN HABER ALMA ORANI YÜZDE 70
Türkiye’de yüzde 38’le YouTube ve Instagram haber alımında öne çıkıyor. Bu oran YouTube için geçen yıla nazaran eksi 7 puan, Instagram içinse artı 2 puan olarak tespit edildi. Bu sıralamayı yüzde 29’la Whatsapp, yüzde 27 ile Facebook, yüzde 22 ile X, yüzde 10’la TikTok izliyor.
Türkiye’de Facebook üzerinden habere erişim, geçen seneye kıyasla 6 puan gerilemiş durumda. Rapora nazaran Türkiye haberi yüzde 70 oranında çevrimiçi platformlardan, yüzde 56 oranında televizyondan, yüzde 45 toplumsal medyadan, yüzde 19 yazılı basından izledi.
Ayrıca rapora nazaran, Türkiye’de anket iştirakçilerinin yüzde 81’i haberlerini haftada en az bir kez kısa görüntülerden takip ettiğini belirtti.
YAPAY ZEKA DETAYI
Rapor, yapay zeka ve bunun bilhassa siyaset yahut savaş üzere sert haberler için nasıl kullanılabileceği konusunda yaygın kuşkulara dikkat çekiyor.
TÜRKİYE’DE HABERE İNANÇ YÜZDE 35
Haberlere olan inancı yüzde 40 olarak geçen yılla birebir tespit eden rapor, ülkelere nazaran değişen oranlara yer veriyor. Finlandiya yüzde 69’la en yüksek genel inanç seviyesine sahip ülke olmayı sürdürürken, bu oran Türkiye’de yüzde 35, ABD’de yüzde 32 olarak gösterildi.
GENÇ HABER YORUMCULARI ÖNE ÇIKIYOR
Çeşitli platformlardaki haberler kelam konusu olduğunda insanların en çok dikkat ettiği kaynaklara bakan rapor, özellikle YouTube ve TikTok’ta partizan yorumculara, toplumsal medya fenomenlerine ve genç haber yaratıcılarına giderek daha fazla odaklanıldığını ortaya koydu. Lakin Facebook ve X üzere toplumsal ağlarda klasik haber markaları ve gazeteciler hâlâ değerli rol oynamaya devam ediyor.
SOSYAL MEDYADAKİ DOĞRULUK ENDİŞESİ
Yaklaşık on şahıstan altısı (yüzde 59) toplumsal medyadaki içeriklerden telaş duyduğunu söyledi. TikTok ve X içerikleri bu kaygılarda en yüksek seviyesi oluşturuyor.
Habere duyulan inanç, tüketici başına habere ödenen abonelik fiyatları oranlarının yüksek olduğu ülkelerde daha yukarda seyretti.
HABER ABONELİĞİNDE ARTIŞ ÇOK SINIRLI
Veriler, haber aboneliğinde çok az bir artış olduğunu gösterdi. 20 varlıklı ülkeden oluşan bir sepette sırf yüzde 17’lik bir kesim, geçen yıl rastgele bir çevrimiçi haber için ödeme yaptığını söylüyor. Bu oran Norveç’te 40 ve İsveç’te yüzde 31, ABD’de yüzde 22. En düşük aboneliklere ise yüzde 9’la Japonya ve yüzde 8’le İngiltere sahip.
SOSYAL MEDYA KLÂSİK MEDYAYI DERİNDEN ETKİLEDİ
Raporda son olarak toplumsal medyadaki haber paylaşımlarının kolaylık sağladığı fakat bu platformların klâsik yayıncılıktaki iş modellerini olumsuz manada derinden etkilediği belirtildi.
SONDAKİKA.COM EN SAĞLAM HABER SİTELERİNDE BAŞI ÇEKTİ
Reuters Dijital Haber Raporu’nda en muteber haber siteleri sıralamasında sondakika. com damga vurdu. Listede 2. sırada yer alan sondakika. com, her gün milyonlarca insanın tarafsız haber aldığı adres olarak isminden kelam ettirdi.
