Etiyopya‘nın Tigray bölgesinde yaklaşık iki yıl süren iç savaşta büyük ölçüde hasar gören Kral Necaşi Eshame’nin Türbesi, mescidi ve 15 sahabenin mezarlarının restore edilmesi için Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) teşebbüslerini sürdürüyor.
AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, Mekele kentine yaklaşık 60 kilometre uzaklıkta bulunan Necaşi köyündeki alan, onarımı TİKA tarafından 2018 yılında tamamlanarak, ziyarete açıldı.
TİKA’nın kültürel varlıklar alanında yürüttüğü en itibarlı projelerden biri olan ve uzun müddetli titiz bir onarım sürecinden geçen türbe alanı, peyzaj düzenlemeleri ve inşa edilen ek binalarla dokusu korunarak yeni bir çehreye kavuşturuldu.
Yaklaşık iki yıl boyunca yerli ve yabancı çok sayıda konuğun ziyaret ettiği türbe, ülkenin kuzeyinde Kasım 2020’de başlatılan askeri operasyon sonrasında ağır hasar gördü. Cami minaresi ve türbenin kubbesinin bir kısmı hücumlar sırasında yıkıldı.
Etiyopya ordusunun isyancı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ne (TPLF) yönelik operasyon kapsamında Necaş kasabasının tekrar ele geçirilmesinin akabinde türbenin de içinde bulunduğu alanın tamiri için harekete geçildi.
TİKA, Etiyopyalı yetkililerle görüşerek, alanda onarım çalışması yürütmek üzere talepte bulundu.
TİKA’nın en itibarlı projelerinden
TİKA Addis Ababa Program Koordinatörü Enver Resuloğulları, AA muhabirine, İslam tarihinde çok kıymetli bir yeri olan ve hicret sırasında Müslümanlara konut sahipliği yapan periyodun hükümdarı Necaşi’nin türbesinin ve birebir isimdeki caminin onarımı projesinin TİKA tarafından daha evvel tamamlandığını hatırlattı.
Kral Necaşi ile 15 sahabenin kabrinin bulunduğu alanın Etiyopya‘nın en kıymetli tarihi ve kültürel yerleri ortasında yer aldığını vurgulayan Resuloğulları, şunları kaydetti:
“Başkanlığımızın da en değerli itibar projelerinden olan bu proje ne yazık ki tamamlandıktan sonra 2020-2022 yılları ortasında Tigray iç savaşı sırasında hasar görmüştür. Başkanlığımız, bu yapıtın savaş öncesi durumuna döndürülmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması için çalışmalarını sürdürmektedir. Bilhassa federal düzeyde Turizm Bakanlığı, yerelde Tigray Turizm Ofisi tekrar Federal İslam Yüksek Kurulu ve Tigray İslam Kurulu ile işbirliği içinde bu projenin hak ettiği halde savaş öncesi durumuna dönmesi için proje çalışmalarımıza devam etmekteyiz.”
Diyanet İşleri Başkanlığı Başmüfettişi Murat Alkan da Habeşistan Hükümdarı Necaşi’nin İslam tarihi açısından dönüm noktalarından biri olduğunu söyledi.
Necaşi Camii İmamı Muhammed İbrahim, daha evvel Türkiye’nin teşebbüsleriyle onarılan alanın iç savaş sırasında hücumların amacı olduğunu belirtti.
Kubbe kısmındaki yıkım tehlikesi nedeniyle türbenin ziyarete kapatıldığını, minaresi hasar alan caminin ise kullanıldığını söz eden İbrahim, bölgedeki Müslüman halk için büyük kıymeti bulunan türbenin yine tamiratı için Türkiye’den dayanak beklediklerini lisana getirdi.
Köylülerden Abdullah Samad de minare ve kubbenin mevcut haliyle risk oluşturduğuna dikkati çekerek, tamirat çalışmalarına en kısa müddette başlanılması gerektiğini bildirdi.
Kral Necaşi Eshame
Hicretten evvelki devirde Mekke’de gördükleri zulümler nedeniyle vatanlarını terk etmek zorunda kalan birinci Müslümanlar, Hazreti Muhammed’in, “Orada, ülkesinde hiç kimseye zulmedilmeyen bir hükümdar iş başındadır, gidin ve Allah içinde bulunduğunuz durumdan bir çıkış yolu gösterinceye kadar o doğruluk ülkesinde kalın” tavsiyesiyle Habeşistan’a hicret etti.
Farklı tarihlerde iki başka kafile halinde yola çıkan sahabeler, Kızıldeniz’i aşarak Afrika topraklarına geçti ve Afrika’nın birinci Müslüman topluluğunu oluşturdu. Hicretin 9. yılında vefat eden Necaşi Eshame’nin cenazesi, Müslümanların yerleştiği bu köye defnedildi ve bu bölge “Necaş köyü” olarak anılmaya başlandı.
Necaşi Türbesi, Etiyopya ile Eritre ortasında yıllardır yaşanan savaşın akabinde bu yıl sağlanan barış ile iki ülke Müslümanlarının buluşma noktası oldu.
Aşure gününde 25 yılın akabinde Eritre’den gelen 300 kişilik ziyaretçi kümesi ile binlerce Müslüman türbe ziyaretinde bir ortaya geldi. Kalabalık olduğu için sırayla türbe ziyaretinde bulunan ziyaretçiler akabinde mescitte ibadet ederek çok emelli salonda dua etti.
