Bosna Hersek’in başşehri Saraybosna’da 1535’te inşa edilen ve 1947’de yıktırılan Kalın Hacı Ali Mescidi’nin kalıntıları ve haziresindeki mezarlar gün yüzüne çıkarılıyor.
Saraybosna’daki en eski mescitlerden biri olarak bilinen Kalın Hacı Ali Mescidi, 1947 yılında Yugoslavya periyodunda bilinmeyen bir sebeple yıktırıldı.
Klasik Osmanlı mimarisi adabında 1535’te inşa edilen cami yıktırıldıktan sonra kalıntılar toprakla kapatıldı. Cami, mektep (Kur’an kursu) ve mezarlığın kalıntılarının olduğu alanda 2018 yılında başlatılan arkeolojik çalışmalara Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı da (TİKA) dayanak verdi.
Caminin kalıntılarının olduğu bölgenin, yapılan çalışmalar sonrasında arkeoloji parkı olarak açılması planlanıyor. Alanda, caminin yıkılmadan evvelki durumunu gösteren görseller ve bilgiler de yer alacak.
Cami ve haziresinin bulunduğu alandaki arkeolojik çalışmaları sürdüren Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar Yönetimi, bölgedeki çalışmaları yakın vakitte bitirmeyi hedefliyor.
Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar Yönetimi Müdürü Senaid Zajimovic, AA muhabirine, yapının cami, mektep, şadırvan ve başka binalarla birlikte 1947 yılına kadar ayakta kaldığını, yıktırılan cami alanının bir kısmına diğer binaların inşa edildiğini söyledi.
Cami alanına yapılan binaların Yugoslavya Halk Ordusu için inşa edildiğini aktaran Zajimovic, subaylar ve ailelerinin buradaki binalarda ikamet ettiklerini belirtti.
Alanın korunması için çalışmalar yürüttüklerini lisana getiren Zajimovic, cami ve mezarlık kalıntılarını düzenleyip ziyarete açmak istediklerini kaydetti.
Saraybosna’da Kalın Hacı Ali Mescidi üzere yıktırılan öteki yapıların da olduğunu belirten Zajimovic, “Saraybosna’da buna emsal birçok yapı var. Toplamda 30 yapı Osmanlı’nın bölgeden ayrılmasından sonra yıkılmış. Biz bu alanları tekrar canlandırmak, halka sunmak, varlıklı tarihimizi ve kültürümüzü halkımızla paylaşmak istiyoruz.” diye konuştu.
Çalışmaların ağustosta bitirilmesi hedefleniyor
Yıkılmadan evvel bir yanı, kentin içinden geçen Miljacka Irmağı’na bakan caminin kalıntılarının ortaya çıkarılması projesinde mimar Narcisa Basic Gakovic ve mimar Selva Karacevic Kapic takımıyla birlikte vazife yapıyor.
Söz konusu parkta Osmanlı periyoduna ilişkin yapıların temsil edileceğini aktaran Gakovic, “Projemizle ziyaretçilere Osmanlı periyodunda yaşamanın nasıl bir his olduğunu yaşatmayı ve bu kutsal alanı tanıtmayı amaçlıyoruz. Çalışmalar, planımıza nazaran disiplinli bir halde ilerliyor.” dedi.
Saraybosna’da 20’den fazla Osmanlı mescidi yıkıldı
Saraybosna’da 489 yıl evvel inşa edilen Kalın Hacı Ali Mescidi’nin dışında 20’den fazla Osmanlı mescidinin yıkıldığı ya da yıktırıldığı biliniyor.
Mimari açıdan kıymet taşıyan 20’den fazla tarihi cami, Osmanlı Devleti’nin bölgeden ayrılmasından sonra karar süren Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve sonrasındaki Yugoslavya periyotlarında farklı münasebetlerle yıkıldı.
Şehrin kimliğinin değiştiren yıkımlardan sonra mescitlerin yerlerine alışveriş merkezleri, binalar ya da oteller inşa edildi.
