Gündemden düşmeyen 6 Aylık CDS puanı ülkelerin en likit kredi risk primini söz ediyor.
1 Haziran 2022 tarihinde; bir yıllık devirde 775,94 puanı gören Türkiye’nin 6 aylık CDS puanı, 8 haziran 2024 tarihinde 51,99 olarak karşımıza çıktı.
Son bir yıl içinde 6 aylık CDS puanının 14,97 puana kadar geriledi.
5 yıllık CDS puanı ülkelerin orta vadeli kredi risk primini tabir ediyor.
1 Haziran 2022 tarihinde; 1 yıllık devirde 831,77 puanı gören Türkiye’nin 5 yıllık CDS puanı, 8 Haziran 2024 tarihinde 258,46 olarak karşımıza çıkıyor.
Son bir yıl içinde 5 yıllık CDS puanının 210,32 puana kadar geriledi.
Ekonomik bir parametre mi siyasi mi?
Ekonomist Prof. Dr. Mahmut Demirbaş,CDS puanlarının savaş halindeki ülkelerdeki düşük seyrini Türkiye’nin kuralları ile karşılaştırarak bu datanın bir ekonomik parametre olmanın ötesinde siyasi bir parametreye dönüşmesinden duyduğu tasayı lisana getirdi.
“Türkiye’de 1 yıl içinde 6 aylık CDS puanı 20 puanın altında, 5 yıllık CDS puanı 70-90 puanın altına gelecek”
Ekonomist Prof. Dr. Mahmut Demirbaş, CDS puanları konusunda şu açıklamaları yaptı:
Bu CDS puanları Türkiye’nin temerrüde düşme mümkünlüğünün olmadığını da göstermektedir. Türkiye’nin önümüzdeki 1 yıllık vakit dilimi içerisinde 6 aylık CDS puanının 20 puanın altında, 5 yıllık CDS puanının 70-90 puanın altında gerçekleşmesi mümkündür.
TCMB rezervleri ve Türkiye’nin dış ticaret hacmi, ülkede siyasi belirsizliğin olmaması, lojistik avantajları, turizm kapasitesi, güç kaynakları, dinamik özel bölümü kredi risk priminin düşmesini sağlayacak en büyük ögelerdir.
“Yabancı sermayenin direkt yatırım yoluyla gelmesini sağlayacak”
Kredi risk primini en az kılmak maksat olmalıdır. Türkiye’nin bilhassa orta vadeli kredi risk priminin 70 baz puanın altında olması ülkeye çok daha yabancı sermayenin direkt yatırım yoluyla gelmesini sağlayacaktır. Orta vadeli programa olan itimadı memleketler arası kuruluşlar nezdinde tesis etmek ülkenin kredi risk puanını en az kılmak ile mümkün olacaktır.
“Petrol fiyatlarında artış beklenmemeli”
Piyasa da para ölçüsünün azaldığı bir ortamda emtia fiyatlarının yükselmesi çok zordur hatta imkansızdır. Faiz artırımları sebebiyle piyasalardan kademeli olarak para çekilmekte ve emisyon hacimleri daraltılmaktadır. Piyasada para ölçüsü azalınca paranın karşılık bulduğu değerli madenlerinde fiyatları düşmektedir. Güç alanında, bilhassa petrol üreten ülkeler için, ortak bir üretim siyaseti ve satış siyaseti belirlemek çok zordur hatta imkansızdır. Zira ülkelerin politik çıkarları, bütçeleri ve milletlerarası bağlardaki muahedeleri ortak siyasetleri gerçekleştirmeyi imkansız kılmaktadır. Her ne kadar petrol üretim ölçüsü azalıyor, talep ölçüsü artıyor formunda haberler görülse de fiili gerçekleşmelerde aslında üretim azalmasının olmadığı üzere, talep artışının da olmadığı görülmektedir. Bu türlü bir ekonomik ortamda petrol fiyatlarında artış beklenmemelidir.
Türkiye’nin kredi risk puanı olumlu etkileyecek gelişmeler:
Özellikle altın, petrol ve doğalgaz fiyatlarının düştüğü bir ekonomik ortam Türkiye’nin dış ticaret sayılarına olumlu katkı sağlayacaktır. Ayrıyeten, bu olumlu katkıyı cari süreçler istikrarında de görmek mümkün olacaktır. Ayrıyeten Türkiye endüstrisinin en değerli girdi kalemi olan doğalgaz ve petrol eserleri maliyetinin azalmasına da katkı sağlayacak ve endüstride bir sıçramanın gerçekleşmesine imkan sağlayabilecektir. Cari açığın azalması Türkiye’nin kredi risk puanı olumlu etkileyecektir. Türkiye’nin dış ticaret açığının azalması, cari süreçlerin denklik içermesi ve endüstride ki gelişmeye bağlı olarak ihracat sayısının artması Türkiye’nin Merkez Bankası nezdinde rezervlerinin artmasına imkan sağlayacak ve Hazine’nin borçlanma muhtaçlığını da azaltacağı için Türkiye’nin kısa vadeli ve orta vadeli CDS puanlarının dahada düşmesine sebep olacaktır.
“Rezervler borç ödeme kabiliyetini ölçme hedefi doğrultusunda Yunanistan’dan çok daha uygun durumda”
“CDS puanları ekonomik parametre olmanın ötesinde siyasi bir parametre mi?” sorusunun akılları kurcaladığını lisana getiren ekonomist Demirbaş, bahis ile ilgili şu bilgileri aktardı:
Türkiye TCMB Rezervleri, Kamu Borcunu GSYİH’ya Oranı yüzde , GSYİH daki Yıllık Büyüme Oranı Yıllık, Hane Halkı Borcunun GSYİH’ya Oranı yüzde İşsizlik Oranı yüzde, Tüketici İtimadı, Altın Rezerv Meblağı üzere bir çok ögede “borç ödeme kabiliyetini ölçme emeli doğrultusunda” Yunanistan’dan çok daha düzgün durumdadır.
“Yunanistan’ın CDS puanlarının Türkiye’den düşük olması manidar”
Fakat Yunanistan’ın 6 aylık CDS puanı 12,47, 1 yıllık CDS puanı 17,5, 5 yıllık CDS puanı 63,34 puandır. Türkiye’nin CDS puanı ile Yunanistan’ın CDS puanı ortasındaki farkı anlamak imkansızdır.
Rusya savaş halinde olduğu halde…
Rusya savaş ortamında bir ülke olduğu için 6 aylık CDS Puanı 32056,78, 1 yıllık CDS Puanı 26292,92, 5 yıllık CDS Puanı ise 13775,17 puandır. Rusya’nın çok önemli hammadde kaynakları da mevcuttur. Savaş hem insani bir karşı olunması gereken ögedir, hem de ülke kaynaklarının üretime değil askeri harcamalara yönelmesine imkan sağlar ve ülkeleri yoksullaştırır.
“Savaş halindeki İsrail’in CDS’i düşük”
İsrail’in hammadde kaynakları yoktur. İsrail de savaş ortamındadır. Lakin 1 yıllık CDS puanı 64,99, 5 Yıllık CDS puanı 114,89 ‘dur. Savaş ortamındaki bir ülkenin dataları Türkiye datalarından daha olumlu olabilmektedir.
“Türkiye barış toplumu”
Türkiye barış toplumudur. Barış toplumları ekonomik olarak desteklenmesi gereken memleketler arası bir anlayışa sahip olmalıdır. Savaş kültürü ekonomik datalarda de zayıflamaya ayrıyeten neden olacağı için kredi risk puanında da kendini göstermesi gerekir.
