Can Yayınları tarafından yayınlanan Zülfü Livaneli-Erdal Öz (Sazın Teli Koptu) kitabını keyifle okudum. Geçtiğimiz haftalarda raflardaki yerini alan kitapta iki kültür adamının, muharririn birbirilerine yolladıkları mektupları okuyacaksınız. Evet; kitap mektup tipinde lakin edebiyat kokan mektuplardır elimdeki kitap.
Dönem 12 Mart Muhtırası… Süleyman Demirel hükümeti istifaya zorlanmış yerine gelen teknokrat hükümet ülke idaresini devralmıştı. Sıkı sert siyasetlerin yürütüldüğü bu devir aydınlar için de cehennemden öteki bir şey değildi. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idama giden bu yolda pek çok aydın, müellif, sanatçı, devayı ülkeyi terk etmekte buldu.
Ülkesini terk edenlerden biri de muharrir ve müzisyen Zülfü Livaneli’dir. Kısa mühlet hapishaneye yolu düşen ve daha sonra tahliye olan Livaneli için tekrar demir parmaklıklar gösterilince bütün aydınların sığındığı ve adeta siyasi mülteci kampına dönen İsveç’e sığınmak zorunda kaldı. Güç koşullar altında geçen bu sürgün hayatı Livaneli’ye yeni sayfalar açtı elbette lakin; vatan hasreti her şeyden üstün geliyordu.
Zülfü Livaneli İsveç’te kısa müddette aydın etraflarda kabul gördü. Kitaplar yazdı, saz çaldı, türkü söyledi. Yetmedi Avrupa’nın her köşesinde konserler verdi. Sazın Teli Koptu kitabında muharririn hayatına ait pek çok ayrıntısı görebileceksiniz.
Zülfü Livaneli İsveç’e sığınırken gerisinden arkadaşlarını, dostlarını da bıraktı. Bu dostlardan biri de yayın ve kültür hayatımızın unutulmaz ismi, Can Yayınları’nın kurucusu ( O olmasaydı Can Yayınları da olmadı) Erdal Öz de var.
Sayfa: 176
Kimseye nasip olmayan dostluk
Erdal Öz ve Zülfü Livaneli ortasında başlayan mektuplaşmalar, yıllar sonra muharrir Cem Akaş tarafından düzeltildi ve yayına hazırlandı. Sonuç olarak ortaya kusursuz bir kitap çıktı. Emeği geçen herkese teşekkürler…
Erdal Öz Arkadaş Yayınları’nı kurarken pek çok zorluk yaşadı. Orada yaşadığı meselelerden ötürü ayrılınca Can Yayınları’nın temeli de böylelikle atılmış oldu. Zülfü Livaneli ve Erdal Öz’ün arkadaşlığı, dostluğu pek çok kimseye nasip olmayan bir bağdı.
Bu arkadaşlıktan elbette haberim yok, ta ki kitabı okuyana kadar. Biri sürgünde biri ülkesinde… Lakin ikisi de hayatından zorluklarla boğuşmaktadır. Parasız geçen günler, ülkenin içinde bulunduğu kaotik ortam, artan öğrenci olayları, her gün bir köşe başında öldürülen gençler ve siyasi iktidarsızlık.
Yazar ve yayıncı Erdal Öz
Bir Türkiye panoraması
1970’li yılların Ankara’sında başlayan, ortaya giren sürgün yıllarıyla pekişen, gücü asla eksilmeyen bir dostluk: Zülfü Livaneli’yle Erdal Öz’ün dostluğu. Edebiyat tutkusunu paylaşan iki gençten biri dünya çapında bir müzisyene evrilirken, oburu Türkiye’nin en değerli yayıncılarından biri haline geliyor; badireler atlatıyorlar, yalnız kalıyorlar fakat asla yılmıyorlar. Yıllar içinde de eşine az rastlanır bir dayanışmanın mimarları oluyorlar.
Sazın Teli Koptu, Livaneli-Öz dostluğunun anılarla, mektuplarla, söyleşilerle, yazılarla kurulmuş öyküsü olduğu kadar, Türkiye ve Avrupa için bir periyot panoraması da sunuyor.
Zülfü Livaneli
Livaneli anlatıyor…
Klasik ve çağdaş dünya edebiyatında mektuplar değerlidir. Mektuplar bir periyodun şahididir adete. Sazın Teli Koptu kitabı da bize yakın Türkiye gerçeğinin fotoğrafını sunuyor. Zülfü Livaneli ve Erdal Öz’ün arkadaşlığı Erdal Öz ebediyete intikal edene kadar sürdü. Erdal Öz vefat ettiğinde cenazesine pek çok kişi katıldı. Lakin en değerlisi de kitaplarını birinci basan muharrirler da vardı Erdal Öz’ün cenazesinde.
Vefa borçlarını ödemek için.
Sazın Teli Koptu kitabında yalnızca iki ismin mektuplarını okumayacaksınız. Mektupları okuduktan sonra bu sefer Zülfü Livaneli anlatıyor. Müzik mesleğini, Yaşar Kemal’le olan dostluğunu, saz çalıyor diye ötekileştirilmesini ve dalga konusu olmasını, hakkında Türkiye’de atılan mesnetsiz manşetleri linç edilmesini Zülfü Livaneli’nin ağzından dinleyeceksiniz.
Zülfü Livaneli ve Erdal Öz
“Yaşar Kemal Türkiye casusudur, Nobel’i vermeyin”
Kitapta dikkatimi çeken ve beni çok etkileyen öbür bir ayrıntısı da sizlerle paylaşmak istiyorum. 1972 yılında Nobel Edebiyat Komitesi Nobel’i kime vereceğini tartışırken muharrir Yaşar Kemal’in de ismi sık sık bu tartışmalarda geçiyordu. Avrupa’da tesirli olan bir kısım Kürt muharrirler, Yaşar Kemal hakkında karalama kampanyası başlattı.
Bu kampanyayı sürdürenlerin başında muharrir Mahmut Baksi geliyordu. Hakkında yaydığı kimi mesnetsiz tezler sonucunda maalesef Nobel komitesi de bunlara inandı. Mahmut Baksi ve bahsettiğimiz başka çevrelerin Yaşar Kemal hakkında öne sürdüğü tez ise şuydu:
Yaşar Kemal
“Yaşar Kemal Türkiye casusudur. Kitaplarını bile karısı yazıyor. Nobel’i vermeyin.”
Yaşar Kemal böylelikle Nobel’in kapısından bir sefer daha döndü. Yakışıksız ve büyük bir linç teşebbüsü sonucunda hedeflerine ulaştılar kelamını ettiğimiz kişi ya da bireyler.
Kitapta birçok kıymetli not var elbette. En uygunu ben daha fazla anlatmadan siz kitabı temin edip okuyun.
Kitap sayfası için bağlantı:
