İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin vefatının akabinde 28 Haziran’da seçim yapılması kararlaştırıldı.
Reisi’nin hayatını kaybetmesinden sonra başlatılan seçim süreci kapsamında 4’ü bayan olmak üzere büyük bir çoğunluğu muhafazakar 80 isim adaylık müracaatında bulundu.
Anayasayı Koruyucular Kurulu ise son aday listesini İçişleri Bakanlığına göndermesinin akabinde bakanlık adayları açıkladı.
İran İçişleri Bakanlığının yayımladığı kesin aday listesinde muhafazakarlardan Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Ulusal Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Said Celili, eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi, Şehit ve Gaziler Vakfı Başkanı Emir Hüseyin Kadızadehaşimi, Tahran Belediye Lideri Ali İstek Zakani ile reformistlerden eski Sağlık Bakanı Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan yer aldı.
Ahmedinejad, Laricani ve Cihangiri veto yedi
Nihai aday listesine nazaran, ölçülü muhafazakar eski İran Meclisi Başkanı Ali Laricani, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve reformistlerin adaylarından Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri veto edildi.
Konseyin seçime katılmasına onay verdiği adaylar 27 Haziran sabah 08.00’e kadar kampanya faaliyetlerini sürdürebilecek.
İşte cumhurbaşkanı seçimine adaylık müsaadesi alan isimler…
Said Celili
Muhafazakar kimliğiyle bilinen 58 yaşındaki Said Celili, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad periyodunda 2007-2013 yıllarında Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Sekreterliği vazifesinde bulundu. Celili tıpkı devirde İran’ın nükleer görüşmelerinde Başmüzakereci olarak misyon yaptı.
Celili’nin Meclisteki gücü ve muhafazakarlar içindeki aktifliği kendisini aday olması halinde cumhurbaşkanlığına taşıyabilecek durumda lakin kendisinin katı görüşleriyle tanınmasının ise oy potansiyelini azalttığı yorumları yapılıyor. Celili, 2021’deki seçimlerde aday olmuş lakin daha sonra İbrahim Reisi lehinde adaylıktan çekilmişti.
Halihazırda İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu’ndaki temsilcisi Celili, kayıt süreçleri sonrası yaptığı konuşmada, misyona gelmesi halinde odak noktasının “hizmet, dürüstlük, verimlilik ve adalet” olacağını ve Reisi hükümetinin politikalarını devam ettireceklerini söyledi.
Celili, “İran artık büyük güçlerle eşit kabul edilmektedir. Artık, tek tek tüm İran halkının ülkenin kalkınmasında rol oynamasının vaktidir.” tabirini kullandı.
Muhammed Bakır Kalibaf
Eski İhtilal Muhafızları Ordusu Hava Kuvvetleri Kumandanı Muhammed Bakır Kalibaf (62) bir devir İran Emniyet Genel Müdürü olarak görev yaptı.
2005-2017 yıllarında Tahran Belediye Başkanı görevini yürüten Kalibaf, 2005, 2013 ve 2017’de cumhurbaşkanı seçimlerine aday oldu. Kalibaf, 2017’deki seçimde ise helikopter kazasında hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi lehine adaylıktan çekildi.
Mayıs 2020’den bu yana İran Meclis Başkanı olarak görev yapan muhafazakar siyasetçi Kalibaf, seçimin güçlü isimlerinden görünse de Tahran’dan aday olduğu son genel seçimlerde Meclise lakin dördüncü sırada girebildi.
Kalibaf’ın oğlu İshak’ın Kanada’da daimi oturum müracaatında bulunmasının ortaya çıkması ülkede reaksiyonlara yol açtı.
Mesud Pezeşkiyan
Reformist kanadın önde gelen isimlerinden Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi devrinde 2001-2005 arasında Sağlık Bakanı olarak görev yaptı.
2021’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İbrahim Reisi’ye karşı aday olma talebi Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafından veto edildi.
Pezeşkiyan, son genel seçimlerde ise Tebriz’den birinci sırada Meclis’e girdi.
Mustafa Purmuhammedi
Muhafazakar kimliğiyle bilinen Mustafa Purmuhammedi, uzun yıllar savcı olarak misyon yaptı. 1997-1999 yılları ortasında İstihbarat Bakan Yardımcısı olan Purmuhammedi, Mahmud Ahmedinejad periyodunda 3 yıl İçişleri Bakanı olarak görev yaptı.
Mustafa Purmuhammedi, Hasan Ruhani’nin cumhurbaşkanı olduğu devirde de 4 yıl Adalet Bakanı görevini yürüttü.
Rejim muhalifleri tarafından “ölüm komitesi” olarak isimlendirilen 4 kişilik heyette yer alan Purmuhammedi’nin o devir yaklaşık 3 bin kişinin idam edildiği kararları veren isimlerin başında geldiği sav ediliyor.
Emir Hüseyin Kadızadehaşimi
Muhafazakar siyasetçi Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi, siyasi hayata atılmadan evvel Simnan Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak vazife yaptı.
2008’den 2021’e kadar 4 devir Milletvekili olan Kadızadehaşimi, şu anda Şehit ve Gaziler Vakfı Başkanı olarak aynı zamanda Cumhurbaşkanı Yardımcısı sayılıyor.
Ali İstek Zakani
Muhafazakar siyasetçi Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani, 4 periyot Milletvekili olarak misyon yaptı. Tahran Üniversitesi’nde nükleer tıp okuyan Zakani, Irak savaşında eli, ayağı ve boynundan yaralandı.
Zakani 2013 ve 2017’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri için de aday oldu lakin veto edildi. 2021’deki cumhurbaşkanı seçimine adaylık başvurusu kabul edilen Zakani, Reisi lehine çekildi. Zakani, 2021’den bu yana Tahran Belediye Lideri misyonunda bulunuyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
