İslam dünyası için büyük ehemmiyete sahip hac ibadeti, arife günü Arafat’a çıkılarak başlayacak ve Kurban Bayramı’nın üçüncü gününe kadar sürecek.
Allah’ın isteğini kazanmak emeliyle kutsal yerlerin ziyaret edilmesi manasına gelen hac, İslam’ın beş kuralından biri olarak kabul ediliyor.
10 soruda Hac ile ilgili merak edilenler
AA muhabiri, Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Heyetinden aldığı bilgilerle, hacla ilgili merak edilen bahisleri 10 soruda derledi.
1 – Hac kimlere farzdır?
Hac, sıhhat, servet ve yol emniyeti tarafından haccetme imkanına sahip, akıl sıhhati yerinde ve büluğ çağına erişmiş Müslümanlara farzdır. Bu kuralları taşıyan kişinin imkan elde edince, geciktirmeden haccı yerine getirmesi gerekir.
Kota sınırlamaları sebebiyle müracaat ettiği halde kurada ismi çıkmadığı için hacca gidemeden ölenler, imkan bulamadığı için borçlu olarak ölmüş olmaz. Hac seyahatine katlanamayacak ya da fiilen haccedemeyecek derecede hasta olanlar ile yaşlılar, haccı yerine getirmekle yükümlü değildir.
2 – Hacda kurban ne vakit kesilir?
Hanefi mezhebine nazaran kurban, bayramın birinci üç gününde kesilir. Daha evvel kesilemez. Tehir edilerek daha sonra kesilmesi durumunda ceza olarak ayrıyeten bir koyun yahut keçi kesmek gerekir. Şafii mezhebine nazaran ise bayramın 4. günü gün batana kadar kurban kesilebilir.
3 – Vekalet yoluyla hac yapılabilir mi?
Kendisine hac farz olan biri sıhhat, yaşlılık ve gibisi bir sorun sebebiyle şahsen hacca gidemeyecek durumda olursa, öteki birisini vekil (bedel) göndererek vekalet yoluyla hac yaptırabilir. Bu türlü şahısların, hayattayken birini vekil olarak göndermesi mümkün olduğu üzere mirasçılarına, vefatından sonra kendi ismine bedel hac yaptırılmasını vasiyet etmeleri de mümkündür.
4 – Hacca giden kişinin hacla ilgili kurbanları memleketinde kesilebilir mi?
Temettu (önce umre yapıp ihramdan çıktıktan sonra tekrar hac için ihrama girilerek yapılan) yahut kıran (umre ve haccın ikisine birden niyet edilip ihrama girilerek tek ihramla yapılan) haccına niyet eden hacıların, şükür olarak kesecekleri hayvanları Harem bölgesinde kesmeleri gerekir.
Bu kurbanın Kurban Bayramı’nda kesilen udhiyye (Kurban Bayramı’nda kesilen) kurbanı ile ilgisi olmadığından, Harem bölgesi dışında kesilmesi geçerli değildir.
5 – Kura sistemi dışında hacca gidebilmek için farklı metotlara başvurmak caiz midir?
Hac, muhakkak vakit, yer ve biçimlerde yerine getirilen bir ibadettir. Bu ibadetin kabul edilmesinin kaideleri hacca gidecek kişinin Müslüman, ergenlik çağına ulaşmış ve akıl sıhhatinin yerinde olması, hac mevsiminde Mekke’de bulunmasıdır. Bu kaideleri yerine getiren kimsenin hac ibadeti fıkhi ölçüler dahilinde şeklen geçerli olur.
Ancak kura yoluyla hacca gidemeyenlerin, değişik meslek vizeleriyle hacca gitmeleri palavra beyan manasına geleceğinden dinen caiz değildir. Allah’ın buyruğuna uyarak hac ibadetini yerine getirmek ile yeniden O’nun koyduğu palavra söyleme yasağını çiğnemek İslam ahlakıyla bağdaşmayan açık bir çelişkidir.
6 – Hacca misyonlu olarak giden kişinin hac borcu düşer mi?
Görevli olarak hacca giden kimse, ister güçlü ister yoksul olsun yaptığı hac kendi ismine geçerlidir. Yaptığı vazife karşılığında fiyat alması bunu değiştirmez.
7 – Evli bir bayan, kocasının müsaadesini almadan yahut yanında mahremi olmadan hac yahut umreye gidebilir mi?
Hanefi ve Hanbeli mezheplerine nazaran, hac ibadeti için bayanın yanında bir mahreminin bulunması gerekir. Şafiilere nazaran, üç yahut daha fazla emniyetli bayan, yanlarında eş yahut mahremleri olmasa da hacca gidebilir. Maliki mezhebine nazaran ise bir bayan, muteber bir küme içerisinde olması halinde tek başına hacca gidebilir.
Hanefi mezhebine nazaran, evli bir bayanın kendisiyle birlikte gideceği bir mahremi yoksa hacca gitmesi uygun değildir. Fakat kocasının isteğini alan bir bayan, emniyetli bir hac tertibiyle Şafii ve Maliki mezheplerini taklit edip mahremsiz olarak hacca gidebilir. Haccın gerekli kaidelerini taşıyıp yanında bir mahremi olan bayanın farz olan hacca gitmesine eşi mani olamaz.
8 – Sıhhat nedeniyle gücü yetmeyen kişi hac bedelini sadaka olarak vermekle hac sorumluluğundan kurtulur mu?
Hac ibadetini yapamayacak derecede sıhhati bozulan yahut çok yaşlılık nedeniyle kendisi hacca gidemeyecek durumda olanlar kendi yerine haccetmesi için masraflarını karşılayarak vekil gönderebilirler. Lakin vekil gönderecek parayı yoksullara sadaka olarak vermekle yahut bir hayır kurumuna yardım yapmakla hac misyonunu yerine getirmiş sayılmazlar. Bu türlü yapanın hac borcu düşmez, sadakasının sevabını alır.
9 – Borçlanarak hacca gitmek yanlışsız mudur?
Maddi istikametten haccetme imkanına sahip olmayan şahısların borçlanarak hacca gitmeleri gerekmez. Lakin borçlanarak hacca gitmeleri halinde, hac ibadeti geçerli olur ve kendilerinden hac sorumluluğu da düşer.
Haccın farz olması için gerekli koşulları taşıdığı halde, hac mevsiminde hazır parası bulunmayan ve borç aldığı takdirde bunu daha sonra ödeme gücüne sahip olan bireylerin bu vazifesi bir an evvel ifa etmeleri için borç alarak hacca gitmeleri uygun olur.
10 – Bankada vadeli hesapta bekletilen para ile hac yapılır mı?
İslam dini şahısların legal işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helal yollardan elde etmelerini emreder. İbadetler de helal çıkarla ifa edilmelidir. Bankada vadeli hesapta bekleyen paranın aslı helal olduğu için bu parayla hacca gidilebilir lakin bu yolla elde edilen faiz gelirlerinin sevap beklemeksizin gereksinim sahiplerine dağıtılması ve tövbe edilmesi gerekir.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
