İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi helikopterinin düşmesiyle hayatını kaybetti. Helikopterde bulunan ve ömrünü yitiren diğer isimler Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tebriz Valisi Malik Rahmeti ve İran lideri Ali Hamaney’in Tebriz Temsilcisi Muhammed Ali Al-i Haşim olarak açıklandı. Olumsuz hava kuralları, arama kurtarma gruplarının işini zorlaştırdı. Enkaza 15 saatlik arama çalışmalarının akabinde ulaştılar.
DAHA EVVEL DE EMSAL OLAYLAR YAŞANDI
İran’daki hava kazalarının temel nedeni ABD’nin yıllardır devam eden ambargosu. İran, ABD ambargosu nedeniyle hava filosunu modernize edemiyor. Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan Bell 212 tipi helikopter ABD’de üretilmişti. Bu helikopter 1979 İslâm İhtilali’nden bu yana İran’a satılamıyordu. Daha evvel de savunma ve ulaştırma bakanları ile İran’ın kara ve hava silahlı kuvvetleri kumandanları uçak ya da helikopter kazalarında hayatını kaybetmişti.
1 PİLOT İLE 14 YOLCU TAŞIYABİLİYOR
Merkezi Fort Worth, Teksas’ta bulunan Amerikalı havacılık üreticisi Bell Textron Inc. tarafından üretilen Bell 212, birinci olarak 1960’ların sonlarında Bell 205’in bir evrimi olarak tanıtıldı. Bell 212 en son 1998 yılında üretildi. Birinci uçuş tarihi 1968 olan helikopter, iki kanada ve çift motora sahip. Sivil işletmecilere pazarlanan helikopter, 1 pilot ile 14 yolcu taşıyabiliyor. Bell 212, kamu nakliyatı, arama kurtarma, yangınla gayret ve askeri operasyonlar da dahil olmak üzere çok çeşitli vazifelerde kullanıyor. Pazar günü düşen İran’a ilişkin Bell 212, devlet yetkililerini taşıyacak biçimde yapılandırılmıştı.
İRAN DONANMASINDA TOPLAN 10 ADET VAR
Reuters’ın aktardığına nazaran, İran hava kuvvetleri ve donanmasında toplam 10 Bell 212 var. Bell 212’nin en son ölümcül kazası, Eylül 2023’te, özel olarak işletilen helikopterin Birleşik Arap Emirlikleri açıklarında düşmesiyle kayıtlara geçti. İran’da bu tipten en son kaza 2018’de yaşanmış ve dört kişi hayatını kaybetmişti.
KAZANIN NEDENİ AMBARGOLAR OLABİLİR
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin yer aldığı helikopterin ise 1979 yılında üretildiği söz edildi. Reisi’nin helikopterinin düşüş nedeni şimdi bilinmezken, Tahran idaresinin ABD ambargolarına maruz kaldığı ise bir gerçek. CNN International yayınına bağlanan askeri analist Cedric Leighton, yaptırımlar nedeniyle yaşanan yedek kesim teminindeki zorluğun kazada rol oynamış olabileceğine dikkati çekti.
AMERİKAN SUBAYININ DEĞERLENDİRMESİ: YEDEK MODÜL SORUNU
ABD Hava Kuvvetleri’nden emekli Albay Leighton, mevzuya ait “Yedek kesim İranlılar için katiyetle bir sorun. Bunun yanı sıra İran’ın kuzeybatısındaki bölgede son birkaç gündür çok berbat hava şartları var” sözlerini kullandı.
REFORMCULAR HAVA FİLOSUNU MODERNİZE ETMEYİ DENEMİŞTİ
İran’da reformcular hükümeti yönetirken, Batı ile İran’ın hassas nükleer faaliyetlerinin sonlandırılması ve milletlerarası denetçilerin ülkeye girişine müsaade verilmesi karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören bir muahede müzakere ederek ülkenin uçak filosunu modernize etmeyi amaçlamışlardı. Ancak eski ABD Başkanı Donald Tump’ın anlaşmadan çekilmesi ve yaptırımları yine uygulamaya koymasıyla bu eforlar sekteye uğradı.
